Ontwerp glas-in-lood-ramen Jan Toorop

Ontwerp glas-in-lood ramen Jan Toorop na 100 jaar gerealiseerd én nieuwe glasmozaïeken van Gijs Frieling in hoofdentree

Gedurende de restauratie van de KoepelKathedraal in Haarlem bleek dat diverse voor deze kerk ontworpen kunstwerken nooit zijn gerealiseerd. Maar architect Cuypers heeft bewust plaatsen leeg gelaten om de kathedraal na de voltooiing nog verder te verfraaien.

Tijdens de restauratie (2010-2018) lukte het om er alsnog enkele nieuwe kunstwerken toe te voegen en de afgelopen maanden zijn glas-in-lood ramen van Jan Toorop (1858-1928) en glasmozaïeken van Gijs Frieling (1968) dankzij schenkingen gerealiseerd. Toorop maakte zijn ontwerp ruim honderd jaar geleden, Gijs Frieling in 2022. Meer dan 60 kunstenaars hebben de afgelopen eeuw aan de kathedraal gewerkt onder wie Jan Toorop, Han Bijvoet en Mari Andriessen. Maar er is ook recente kunst te zien van onder meer Jan Dibbets, Gijs Frieling en Marc Mulders.

Op donderdag 7 oktober stond de KoepelKathedraal helemaal in het teken van de Kinderboekenweek. De boekpresentatie van Thé Tjong Khing werd gecombineerd met de jaarlijkse ouderendag van de KoepelKathedraal.

In de ochtend was er na een viering met oud-plebaan Hein Jan van Ogtrop een harpconcert door Colet Nierop. De magische klanken van haar harp klonken vulden de kathedraal. De bezoekers waren zeer lovend over haar spel.

Na de lunch trakteerden kinderen van de koorschool de bezoekers van de ouderendag op een prachtig optreden. In gesprek met Erik van Muiswinkel, tekende Thé Tjong Khing enkele voorbeelden van zijn dilemma’s op een whiteboard.

Na afloop van de aanbieding van het eerste boek aan Lucia, gingen de kinderen op speurtocht door de kerk, op zoek naar de ontbrekende puzzelstukjes van de tekeningen uit het boek. Khing heeft nog stapels boeken gesigneerd.

Het boek is verkrijgbaar in de Kathedraal.

Op donderdag 7 oktober staat de KoepelKathedraal helemaal in het teken van de Kinderboekenweek. Het thema van dit jaar is ‘Worden wat je wil’ en daar sluit het kinderboek ‘Het mysterie van het steenhouwertje’ helemaal op aan. Kom naar de boekpresentatie waar Thé Tjong Khing je mee neemt in de making-of van het boek en een korte workshop geeft.  

‘Markus, pas op! Liep je weer te dromen?!’ Vandaag is Markus Superhavik, een held met scherpe ogen die met dieren kan praten. Hij gaat naar de steenhouwer, die helemaal op het dak van de grote KoepelKathedraal aan het werk is. Maar onderweg wordt er iets heel kostbaars gestolen… Superhavik gaat erachteraan!

Dit spannende avontuur vindt plaats in het geheimzinnige labyrint van kapellen, trappen, torens en koepels van de KoepelKathedraal, daarom is op 7 oktober de boekpresentatie ook in deze schitterende kathedraal aan het Bisschop Bottemanneplein.

‘Markus, pas op! Liep je weer te dromen?!’ Vandaag is Markus Superhavik, een held met scherpe ogen die met dieren kan praten. Hij gaat naar de steenhouwer, die helemaal op het dak van de grote KoepelKathedraal aan het werk is. Maar onderweg wordt er iets heel kostbaars gestolen… Superhavik gaat erachteraan!

De Wezens van de Kathedraal hebben het geschopt tot een prentenboek! Tekenaar Thé Tjong-Khing maakte voor kinderen van 4-9 jaar een prentenboek over een wervelende achtervolging in een kathedraal voor mysterieuze wezens, gebaseerd op de wezens van de KoepelKathedraal.

Een spannend avontuur in een geheimzinnig labyrint van kapellen, trappen, torens en koepels. Maak kennis met kunst en bijzondere beroepen en ontmoet de Wezens van de KoepelKathedraal. Thé Tjong-Khing brengt het mysterie tot leven in dit prentenboek voor alle leeftijden.

Wil jij hier ook met je (klein)kind induiken? Koop dan snel ‘Het Mysterie van het Steenhouwertje’ in de KoepelKathedraal! Een deel van de opbrengst komt ten goede van de KoepelKathedraal.

De afgelopen maanden hebben veel Nederlanders oog gekregen voor de schoonheid van hun eigen stad en regio. Ook Haarlemmers raakten tijdens dagelijkse ommetjes vertrouwd met de skyline van kerktorens, boomtoppen en monumenten van onze stad. Als je in de buurt van de Leidsevaart loopt, zijn de torens en de koepel van de KoepelKathedraal niet te missen. Maar heb je wel eens gezien wat er achter de deuren te zien is?

Op 11 oktober 2019 vond de officiële afsluiting van de restauratie plaats en tevens de officiële landelijke uitreiking van de European Heritage-/Europa Nostra Award. Daarbij waren aanwezig de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevr. mr. drs. Ingrid I.K. van Engelshoven, mevrouw Klasja van de Ridder namens de Europese Commissie, de heer mr. H.A. Doek, penningmeester van Europa Nostra, en de burgemeester van Haarlem, de heer drs. J. Wienen. De bijeenkomst werd luister bijgezet door het Kathedrale koor onder leiding van Sanne van Nieuwenhuijsen en door de organisten Ton van Eck en Eric Jan Erades. Na afloop onthulden de minister en de burgemeester de bij deze onderscheiding behorende plaquette aan de westgevel van de kathedraal.

Fotografie: Wim Koopman

Vorig jaar, toen de brug nog tussen de twee torens van de KoepelKathedraal hing, maakten we met Haarlem105 een radiouitzending vanaf de torens. Dat was een mooie twee uur durende uitzending over de geschiedenis van de kathedraal, over Haarlem en met live muziek van Yorick van Norden.

Bijna een jaar later is die uitzending ‘verknipt’ tot podcast.

Luisteren via Spotify

Luisteren via Soundcloud

In het Jaarboek van de Vereniging Haerlem van 2014 werd onder de titel ‘Restauratie Kathedrale complex van Sint Bavo halverwege’ de restauratie van de gebouwen aan de Leidsevaart tot op dat moment beschreven door Wim Eggenkamp. In navolging hierop schreef hij in 2019 ‘Restauratie Kathedrale Complex van Sint Bavo voltooid’. Beide artikelen zijn onderaan deze pagina te downloaden.

 

Het complex bestaat uit de plebanie (= pastorie bij een kathedrale kerk), het eigenlijke kerkgebouw en de daaromheen liggende tuin. Een immense klus, omdat dit één van de grootste kerkgebouwen in Nederland betreft. In dat artikel werd beschreven, hoe belangrijk deze kerk qua architectuur en kunstschatten is. Zij werd gebouwd in drie fasen tussen 1895 en 1930, waarin verschillende architectuurstromingen zich ontwikkelden en in het gebouw tot uiting kwamen. Meer dan 50 kunstenaars werkten in de afgelopen eeuw mee aan de verdere verfraaiing van deze kerk. – Wim Eggenkamp, voorzitter Stichting Kathedrale Basiliek Sint Bavo, 2019

 

Artikel uit 2014: ‘Restauratie Kathedrale complex van Sint Bavo halverwege’

Artikel uit 2019: ‘Restauratie Kathedrale Complex van Sint Bavo voltooid’

Bekijk de video over rechercheur Henk Spee.

“De Rooms-Katholieke rechercheur Henk Spee redde de Haarlemse Kathedrale Basiliek Sint Bavo en de Bavoschool van vernietiging door de Duitse bezetter. Dit in samenhang met de liquidatie van de collaborerende NSB-politieman Fake Krist op 25 oktober 1944 aan de Westergracht te Haarlem. Voor het redden van de kathedraal ontving Henk Spee in 1952 de hoogste Pauselijke onderscheiding PRO ECCLESIA ET PONTIFICE (Voor Kerk en Paus)” schrijft de maker van de video.

Bron: Youtube, Bonitus Li-A-Sam (2 april 2020)
CONTACT: b.liasam@yahoo.com / 06-46452699

Foto in de header: Bijeenkomst Rooms-Katholieke Politiebond St. Michaël in Bergen (NH) 1936 – Henk Spee (tevens voorzitter) staat helemaal rechts op de achterste rij.
Bron: Guus Hartendorf

Lees ook het artikel in het Haarlems Dagblad, 25 april 2020: De man die de kathedraal redde…

Eind mei van dit jaar werd gekend gemaakt, dat de restauratie van de kathedraal werd beloond met de prestigieuze European Heritage/ Europa Nostra Award. Op 11 oktober vond in aanwezigheid van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw Ingrid van Engelshoven, de officiële afsluiting van de restauratie plaats, waarbij tevens de bij die award behorende plaquette werd aangebracht bij de hoofdingang van de kathedraal. Op 29 oktober vond in Parijs tijdens de internationale ceremonie de officiële uitreiking van de awards plaats. Op die avond bleek, dat de kathedraal behoorde tot de 7 van de 24 onderscheiden projecten, die elk ieder 10.000 euro kregen toegewezen. Daarmee werd de kathedraal door de jury gekwalificeerd tot de top van wat aan projecten in 2019 voor de European Heritage Awards werd ingediend. Een groter compliment konden we niet krijgen!

Tijdens de restauratie doken uiteenlopende ontwerpen op die voornamelijk vanwege geldgebrek nooit bleken te zijn uitgevoerd. De KoepelKathedraal slaagde er in om een deel daarvan alsnog te realiseren. Gijs Frieling tekende voor het glasmozaïek met als thema “De goede herder” in de hal bij de hoofdentree van de kathedraal. In de crypte van de kathedraal is drie maanden lang, vier dagen per week door een vast team van jonge kunstenaars steentje voor steentje met grote toewijding gewerkt aan de realisatie van het glasmozaïek. Dankzij mecenassen die de moderne kunst een warm hart toedragen werd dit mogelijk gemaakt.

     

Bekend was dat Jan Toorop in het verleden ontwerpen voor tegeltableaux én glas-in-lood ramen voor de Aloysiuskapel had gemaakt. Maar alleen de tableaux zijn aangebracht. Voor de drie ramen was geen geld meer. Na de dood van Toorop in 1928 verdwenen de originele ontwerpen uit het zicht. Totdat in 1989 de ontwerpen voor twee grote ramen op een veiling bij Sotheby’s in Amsterdam onder de hamer kwamen. Ze werden gekocht door kunsthandel Studio 2000 uit Blaricum. Toen het idee ontstond om het werk van Toorop alsnog uit te voeren, werkte de nieuwe eigenaar van de ontwerpen graag mee. In samenspraak met glasatelier Stef Hagemeijer uit Tilburg en andere deskundigen kon de realisatie in gang worden gezet. Tijdens dit traject kwam overigens een tot dan toe onbekend ontwerp voor het dérde raam boven tafel. Dat is inmiddels ook gerealiseerd. De financiering van  het project was mogelijk dankzij bijdragen van onder meer glasatelier Stef Hagemeijer, giften van privé personen en drie stichtingen.

     

Ter gelegenheid van het voltooien van de nieuwe kunstwerken werd vrijdagmiddag 21 oktober in de KoepelKathedraal een mini symposium gehouden onder leiding van Hester Alberdingk Thijm, directeur van de Akzo Nobel Art Foundation. Professor Dr. P. van den Akker hield een lezing over de “onvoltooiing” van de ramen van Jan Toorop. Aansluitend vond onder leiding van Gijs Assmann een paneldiscussie plaats met Gijs Frieling, Jan Dibbets en glazenier Stef Hagemeijer. Organist Ton van Eck bracht het stuk Panis Angelicus van César Franck (1822-1890) ten gehore met soliste Bobbie Blommesteijn en tot slot van het symposium (samen met Erik-Jan Eradus) de compositie Grand Choeur Dialogue van Eugène Gigout.

Voor aanvullende informatie over rondleidingen kan contact worden opgenomen via info@koepelkathedraal.nl of secretariaat@koepelkathedraal.nl.

Op de hoogte blijven

Wil je het laatste nieuws over de KoepelKathedraal Haarlem niet missen? We houden je graag op de hoogte!